Artrose (slijtage van de gewrichten)

Artrose is een aandoening van de gewrichten. Dit wordt over het algemeen ook wel slijtage genoemd. Gewrichten zorgen er voor dat je lichaam flexibel is, ze zorgen er onder andere voor dat armen en benen kunnen buigen en strekken. Meestal wordt een gewricht gevormd door twee botten, maar het kunnen er ook meer zijn. Bij de enkel zijn drie botstukken betrokken. Om het uiteinde van het bot heen ligt een gladde bekleding. Dit wordt het gewrichtskraakbeen genoemd.

Artrose is de aandoening waarbij dit gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat (slijtage) en op den duur zelfs geheel kan verdwijnen. De uiteinden van de botten komen dan tegen elkaar aan. Dit kan flinke pijn veroorzaken en er kunnen ook problemen ontstaan met het onderliggende bot. Als reactie op de verminderde kraakbeen bescherming, gaat het bot zijn dragende oppervlak vergroten. Dit om de druk op het gewricht te verminderen. Hierdoor kunnen er uitsteeksels groeien aan de botten (osteofyten genoemd), kan het bot dikker worden en uiteindelijk vervormd raken. Bewegingen worden hierdoor pijnlijker en mensen krijgen dan de neiging om het gewricht steeds minder te gaan gebruiken. Hierdoor wordt het gewricht stijver en zullen de spieren eromheen verslappen.

Artrose wordt wel eens verward met botontkalking. Dit is echter niet hetzelfde. Bij botontkalking (ook wel osteoporose genoemd) verliezen de botten kalk en lopen ze de kans om te breken of in te zakken (zoals bij rugwervels). Op onze zusterwebsite Osteoporoseplein.nl leest u meer over botontkalking.

Artrose komt voornamelijk voor in de gewrichten van de handen, knieën en heupen. Het kan echter in alle gewrichten optreden.

Wie krijgt artrose

In totaal zijn er in Nederland meer dan 650.000 mensen die last hebben van artrose. Dit loopt van lichte tot zware slijtage. Het gaat meestal om ouderen en in die groep is het ook de meest voorkomende gewrichtsaandoening. Maar er zijn naar schatting ook 25.000 jongere patiënten (tussen de 25 en 44 jaar oud) met artrose in Nederland.

Artrose komt dus veel voor. Vrijwel iedereen krijgt er bij het ouder worden krijgt in meer of mindere mate last van. Gelukkig is het meestal niet ernstig en hoef je er zelf eigenlijk niks van te merken. Pas als de verschijnselen erger worden, is het verstandig om de huisarts te raadplegen. Als iemand af en toe pijnlijke en/of stijve gewrichten heeft, is er meestal niets om je zorgen over te maken.

Je kunt heel oud worden met artrose, maar het kan wel heel pijnlijk zijn.

Oorzaken artrose

De oorzaak van artrose is meestal de natuurlijke slijtage die ontstaat door het ouder worden. Maar artrose kan ook op andere manieren ontstaan. Bijvoorbeeld door overbelasting of herhaalde blessures door het sporten, maar ook bij bepaalde beroepen is de kans groter op slijtage. Balletdansers hebben nogal eens artrose in de voeten en voetballers in de knieën of enkels.

Artrose wordt ook wel eens slijtage-reuma genoemd, alleen komen er bij artrose geen veranderingen in het bloed voor. Bij reuma is dat wel zo, dus het is niet hetzelfde. Een reumatest laat dan ook geen afwijkingen zien.

Behandeling artrose

De belangrijkste behandeling van artrose – ook om het zoveel mogelijk te voorkomen – is een actief leven leiden met veel bewegen. Het spreekwoord rust roest gaat zeker op voor slijtage. Gedoseerd en gelijkmatig bewegen – niet overbelasten! – is belangrijk voor gezonde gewrichten. Te veel of te intensief sporten is niet goed en ook overgewicht is een belangrijke veroorzaker van vroegtijdige gewrichtsslijtage.

Heeft u eenmaal artrose, dan kan fysiotherapie helpen om de klachten tijdelijk te verhelpen. De pijn kan gedempt worden en de stijfheid losgemaakt. Ook kan de fysiotherapeut tips en advies geven over hoe u het beste kunt bewegen en welke bewegingsoefeningen goed zijn.

Ook kunnen medicijnen worden gegeven. Dit zijn meestal NSAID’s, medicijnen die pijnstillend en koortsremmend werken. Daarnaast verminderen ze zwellingen. Let hierbij wel op mogelijke bijweringen, bijvoorbeeld op de maag.

Als deze maatregelen niet afdoende werken, kunnen soms nog injecties met corticosteroïden gegeven worden. Deze worden direct in het gewricht gegeven. Als dat ook niet (meer) afdoende de pijn verlicht, zijn er nog operatieve ingrepen mogelijk. Dit loopt uiteen van het schoonmaken van het gewricht tijdens een kijkoperatie tot het plaatsen van een kunstgewricht, bijvoorbeeld een kunstheup of kunstknie. Maar tegenwoordig kunnen bijna alle gewrichten al gemaakt worden.