Botbreuken (botfracturen)

Een botbreuk heet in het medisch jargon ook wel fractuur. Fractuur betekent dus letterlijk ‘breuk’. Elk bot in het lichaam kan breken als de op het bot inwerkende krachten de elasticiteit van het bot overstijgen. Opvallend is dat een bot veel beter bestand is tegen een langzaam inwerkende kracht dan tegen een plotselinge geweldsinwerking.

Hoe ontstaat een botbreuk

We onderscheiden botbreuken door een adequate geweldsinwerking en door zwakte van het bot. Een botbreukd door adequate geweldsinwerking is bijvoorbeeld door een auto-ongeval, een val van de fiets of door voetballetsel door een tackle.

Bij zwakte van het bot, kan een botbreuk al door een relatief klein letsel ontstaan. Bekende voorbeelden hiervan zijn:

  • Osteoporose (botontkalking) geeft frequent wervelbreuken en gebroken heupen.
  • Gezwellen en uitzaaiingen van gezwellen in botten, geven een zwakkere plek die sneller kan breken (dit noemen we een pathologische fractuur)

Een bijzondere botbreuk is de stressfractuur. Deze ontstaat bij militairen en duursporters. Door continue zware belasting ontstaan haarscheuren in de botten. Meestal van de middenvoetsbeentjes, soms ook van de onderbenen en heupen.

Diagnosestelling bij fracturen

Normaliter weet u meteen of u een bot gebroken heeft. U kunt het horen knappen of een krakend geluid horen. Het gebied rond de fractuur wordt gevoelig en zwelt op. Een ledemaat kan vervormd zijn en een deel van uw bot kan zelfs door de huid naar buiten steken. Artsen maken meestal een röntgenfoto om de diagnose met zekerheid vast te stellen. Stressfracturen zijn moeilijker te diagnosticeren omdat deze soms niet te zien zijn op röntgenfoto’s. Echter, er is meestal pijn, gevoeligheid en lichte zwelling.

Types fracturen (zie plaatje)

Onderscheiden kunnen worden:

  • eenvoudige fracturen of fracturen met meerdere delen (communitieve fracturen);
  • gesloten fracturen met een intacte huid;
  • open fracturen waarbij een wond aanwezig is (gecompliceerde fracturen) en waarbij soms zelfs het bot door de huid steekt.

Specifieke fracturen zijn:

  • Kruislingse fractuur: De richting van de fractuur staat loodrecht op de lengte-as van het bot.
  • Greenstick fractuur: Fractuur aan één zijde van het bot wat een buiging in het bot veroorzaakt. Zoals de naam al aangeeft is dit een fractuur die alleen bij kinderen voorkomt. Hun bot is nog zo buigzaam dat het net is als een twijgje dat niet breekt maar buigt.
  • Verbrijzeling: Een fractuur welke resulteert in 3 of meer botfragmenten.
  • Groeischijf breuk (epifysiolysis): ook deze komt alleen bij kinderen in de groei voor. Belangrijk hierbij is de kans dat er stoornissen in de botgroei optreden wanneer deze groeischijf teveel beschadigd is of de stand van de breuk niet goed is.

Voor specifieke breuken

» Gebroken hand
» Gebroken heup
» Gebroken schouderblad
» Gebroken sleutelbeen
» Gebroken vinger