Wat is whiplash

Een bepaald klachtenpatroon dat we vooral zien bij mensen die als inzittende van een auto betrokken zijn bij een ongeval. Klassiek is de aanrijding van achteren, doch ook bij zijdelingse of frontale aanrijdingen kan het optreden. Op de nek werken grote krachten in door de versnelling en vertraging van het ongeval. Daardoor kunnen letsels optreden zowel van de botten, als de banden en spieren.

Er is nog onvoldoende inzicht in het mechanisme van het whiplash letsel, alhoewel er veel botsproeven (ook met proefdieren) zijn gesimuleerd. In de praktijk blijkt dat er meestal geen aantoonbare beschadiging als oorzaak voor de klachten kan worden gevonden.

Beloop van het whiplash letsel

Bij 70% van de slachtoffers verdwijnen de klachten binnen 3-6 maanden. Bij 30% echter blijken zich chronische klachten te ontwikkelen met beperkingen in de dagelijkse activiteiten. Bij 10% bestaan er voor onbepaalde tijd ernstige pijnklachten.

Belangrijkste probleem is dat om onduidelijke redenen de klachten niet verdwijnen maar chronische worden, ondanks dat geen lichamelijke afwijkingen kan worden gevonden. In die fase van chronisch worden treden allerlei gedragsmatige factoren op waardoor het beloop nog extra ongunstig wordt beïnvloed, soms zelfs zodanig dat deze factoren de klachten ontstaan door het letsel zelf gaan overheersen.

Quebec Taskforce

Een groep wetenschappers is bijeen gekomen en heeft een indeling gemaakt in de klachten optredend na een whiplash letsel. Zij onderscheiden een viertal klassen:

  1. Klasse 1 is nekpijn en stijfheid zonder lichamelijke afwijkingen
  2. Klasse 2 is nekpijn met bewegingsbeperking door spier en gewricht letsel
  3. Klasse 3 is nekklachten met verschijnselen van zenuwuitval
  4. Klasse 4 is nekklachten met breuken van wervels

Opvallend is dat hetzelfde scala aan klachten in alle 4 de klassen kan voorkomen.

Klachten whiplash

Pijn van het bewegingsapparaat zoals hoofdpijn, nekpijn, pijn in de schouders en rug. Stijfheid en verminderde beweeglijkheid, krachtsverlies en tintelingen.Klachten van concentratie en geheugen (cognitieve klachten)Klachten van misselijkheid en braken (vegetatieve klachten)Klachten van de zintuigen zoals duizelig, overgevoeligheid voor licht en geluidSlaapstoornissen of juist extreme vermoeidheidVeranderingen in persoonlijkheid zoals geïrriteerd, emotionelerSeksuele problemen.

Behandeling whiplash

Er bestaat in Nederland een Medische Adviesraad van een aantal deskundigen die een richtlijn hebben geadviseerd, hoe te handelen als arts bij het vaststellen van een whiplash letsel. Doel is de betrokkene zo snel mogelijk te activeren en zo de duur van de klachten te beperken. Dit blijkt uit vele studies de meest effectieve benadering.Initiele behandeling bestaat uit een goed onderzoek en zonodig foto’s bij verdenking op grotere beschadigingen. Voor een MRI-scan is slechts zelden een indicatie. Daarna dient met name de pijn met goede pijnstillers te worden bestreden. Een halskraag wordt alleen gegeven bij grotere letsels, met name aan het eind van de dag en ’s nachts en niet langer dan een week. De nek mag gerust worden bewogen!Na een week wordt de situatie opnieuw beoordeeld en de activiteiten zo mogelijk uitgebreid en de pijnstillers verminderd.Na drie weken is de behandeling afhankelijk van het beloop. Indien het natuurlijk herstel stagneert kunnen therapeuten (fysio, Mensendieck, Cesar Manueel, Chiropractor) worden ingeschakeld.Bij verder uitblijven van herstel is specialistische verwijzing geïndiceerd. Welke specialist zal afhangen van het op de voorgrond staand probleem.Werknemers kunnen soms via hun controle of ARBO-arts naar gespecialiseerde centra worden doorverwezen.

Whiplash Stichting Nederland

In Nederland bestaat al meer dan 10 jaar een patiëntenvereniging voor Whiplash patiënten. Zij laten zich medisch bijstaan door de reeds eerder genoemde Medische Adviesraad.